„Wielcy Polacy-jesteśmy z nich dumni"

Zapomniany bohater …. mądry generał…...

Józef Dowbor – Muśnicki urodził się 25 października 1867 roku w Garbowie koło Sandomierza. Był niewątpliwie jednym z najlepiej wykształconych polskich generałów.

EDUKACJA

Do 10 roku życia uczył się w domu pod kierunkiem guwernantki, a następnie nauczyciela ludowego ze wsi Góry Wysokie. Następnie kontynuował naukę w gimnazjum w Radomiu, a po ukończeniu 4 klas został przyjęty do Korpusu Kadetów im. Mikołaja I w Petersburgu. Swoją służbę wojskową podpierał kolejnymi stopniami w edukacji. W 1886 roku skończył korpus ze stopniem podoficerskim i kontynuował naukę Konstantynowskiej Szkole Wojskowych w Petersburgu. Wobec niedopuszczania katolików do wyższych stopni oficerskich w Armii Imperium Rosyjskiego i do wyższych studiów wojskowych, dla kontynuowania kariery wojskowej w 1890 roku zmienił wyznanie na kalwinizm, dzięki czemu w 1891 roku awansował na porucznika. Od 1896 służył w 11 Pułku Grenadierów w Jarosławiu. W 1899 roku po zdaniu egzaminów rozpoczął kształcenie w Mikołajewskiej Armii Sztabu Generalnego w Petersburgu, którą ukończył w 1902. W trakcie studiów dwukrotnie awansował, w 1900 roku został sztabskapitanem, a w roku 1901 – kapitanem.

KARIERA WOJSKOWA

W latach 1904-1905 był uczestnikiem wojny rosyjsko - japońskiej, podczas którejpełnił funkcję oficera do zleceń w I Syberyjskim Korpusie. Po wojnie został szefem sztabu Korpusu Wojsk Nadgranicznych w Harbinie. W 1906 został przeniesiony do Irkucka do powstającego Okręgu Wojskowego, a dwa lata później został skierowany do sztabu X Korpusu w Charkowie. W 1910 roku został szefem sztabu 11 Dywizji Piechoty. Wybuch I wojny światowej w 1914 roku przyniósł mu zmianę zajmowanego stanowiska. Już jako pułkownik Józef Dowbor - Muśnicki objął dowództwo szefa sztabu 7 Dywizji Piechoty. Biorąc udział w bitwie przasnyckiej został ciężko ranny i wyjechał na leczenie do Moskwy. Za postawę podczas bitwy został przez Anglików odznaczony Orderem Łaźni.W 1917 roku otrzymał awans na generała lejtnanta (stopień wojskowy w różnych armiach świata). Po rewolucji lutowej w Rosji w 1917 roku i obaleniu caratu oddał się do dyspozycji Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowegow Piotrogrodzie, który mianował go w ostatnich dniach lipca 1917 dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji. Po przewrocie bolszewickim Józef Dowbor-Muśnicki ogłosił neutralność Korpusu wobec walk wewnętrznych w Rosji, jednak zaatakowany przez Gwardię Czerwoną został zmuszony do walki i odniósł kilka zwycięstw, z których najważniejsze to zdobycie twierdzy w Bobrujsku. Po pokoju brzeskim w 1918 roku wojska niemieckie otoczyły twierdzę żądając kapitulacji i rozbrojenia I Korpusu Polskiego. Generał Muśnicki nie podjął walki przeciwko Niemcom przedstawionej przez Leopolda Lisa - Kulę oraz Przemysława Barthela de Weydenthala, za cozostał przez nich aresztowany. Po zwolnieniu z aresztunastępnego dnia rano zarzucił im „tchórzostwo oraz działania za cudze pieniądze” na rzecz obcych mocarstw. Następnie nie uzyskując poparcia Rady Regencyjnej zostaje wraz ze swoim korpusem zmuszony do złożenia broni i osiedla się w Staszkowie.

DOWÓDCA POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO

6 stycznia 1919 otrzymał wezwanie od Naczelnej Rady Ludowej do objęcia dowództwa nad powstaniem wielkopolskim. Muśnicki udał się najpierw do Warszawy, gdzie odbył rozmowę z naczelnikiem państwa Józefem Piłsudskim, a następnie do Poznania, gdzie oficjalnie stanowisko dowódcy przejął od majora Stanisława Taczaka 16 stycznia 1919 roku.. Kontynuował tam organizację Armii Wielkopolskiej wprowadzając m.in. obowiązkową służbę wojskową i powołując pod broń 11 roczników rekrutów, dzięki czemu udało mu się stworzyć blisko 100-tysięczną armię. W marcu 1919 został awansowany na generała broni. Następnie przeprowadził proces integracji Armii Wielkopolskiej z resztą Wojska Polskiego, pozostając faktycznym dowódcą Frontu Wielkopolskiego. Po wybuchu wojny polsko - bolszewickiej oddał się do dyspozycji Piłsudskiego, który chciał, aby objął dowództwo armii południowej pod Lwowem. Generał odmówił, wobec czego w dniu 6 października 1920 przeniesiony został do rezerwy i osiadł w Lusowie, a następnie Batorowie koło Poznania.Z dniem 31 marca 1924 przeszedł w stan spoczynku. Zmarł na serce 26 października 1937 w Batorowie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Lusowie, gdzie znajduje się też jego pomnik, odsłonięty w 2015 roku. „Los sowicie mnie wynagrodził, dając mi możliwość złożenia kości w ziemi ojczystej” – napisał kiedyś, szczęśliwy z odzyskanej niepodległości.

Ukochane córki Janina i Agnieszka

Jedną zamordowali mu hitlerowcy, druga zginęła w Katyniu Józef Dowbor – Muśnicki miał dwie wspaniałe córki, które tak jak ich ojciec były wielkimi patriotkami i oddały życie swej Ojczyźnie. Janina Dowbor – Muśnicka miała 11 lat kiedy jej ojciec obejmował dowództwo nad powstaniem wielkopolskim. Gdy była w gimnazjum generał zaprowadził ją na lotnisko Ławica pod Poznaniem. Dla niego było to miejsce wyjątkowe – tutaj 3 maja 1919 roku odbierał defiladę wojsk wielkopolskich po zwycięskim powstaniu. Dla niej też stało się wyjątkowe. Samoloty tak ją zafascynowały, że wkrótce zapisała się do Aeroklubu Poznańskiego i została szybownikiem. Jako pierwsza kobieta w Europie skoczyła ze spadochronem z wysokości 5 tys. metrów. W momencie wybuchu II wojny światowej Janina otrzymała awans na stopień podporucznika i wraz z 3. Pułkiem Lotniczym w Poznaniu rusza do walki. 22 września jej oddział został otoczony przez sowieckie czołgi koło Husatynia. Janinę Lewandowską razem z tysiącami polskich oficerów zawieziono do Ostaszkowa, a potem Kozielska. 22 kwietnia 1940 roku, w swoje 32. urodziny, ze skrępowanymi za plecami rękoma i zawiązanymi oczami starsza córka Dowbora-Muśnickiego stanęła nad świeżo wykopanym dołem. Rozległ się strzał. W sierpniu 1919 roku, kilka miesięcy po powstaniu wielkopolskim, na świat przyszła siostra Janiny, Agnieszka Dowbor - Muśnicka. Przed II wojną światową skończyła pierwszy rok ogrodnictwa w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu. W obliczu najazdu hitlerowskiego na Polskę Agnieszka wstąpiła do Organizacji Wojskowej „Wilki”. W marcu 1940 roku miała miejsce pierwsza zbrojna potyczka żołnierzy podziemia z wrogiem. W kwietniu córka generała trafiła na Pawiak. 21 czerwca 1940 roku wywieziono ją z grupą innych więźniów w okolice Palmir. Agnieszka Dowbor-Muśnicka zginęła dwa miesiące po śmierci Janki. 4 listopada 2005 r. do grobowca Józefa Dowbora-Muśnickiego w Lusowiezłożono urnę z czaszką Janiny Lewandowskiej. Janina dołączyła też do siostry. Kilka lat wcześniej w rodzinnym grobowcu Muśnickich złożono urnę z ziemią z Palmir.